Wat is 5G en wat is het voordeel ervan?

5G is de opvolger van 4G en het is de nieuwste generatie mobiel internet. Vodafone, KPN en Odido lanceerden 5G in 2020. Met 5G kun je hogere snelheden behalen en het heeft een enorm korte responstijd. De meeste nieuwe smartphones en abonnementen van sommige providers zijn er al klaar voor.  Wat kun je er precies mee, bij welke providers moet je zijn? En wat is de status van het uitrollen van het 5G-netwerk in Nederland? 

• Wat is 5G?
• Veiling frequenties voor 5G
• Hoe ver zijn de 5G-netwerken van Odido, KPN en Vodafone?
• Wat kost 5G?
• Hoe snel is 5G?
• Wat heb je nodig voor 5G?
• Hoe zit het met de dekking van 5G?
• Hoe werkt 5G?
• 5G Veiligheid en gezondheid
• Korte geschiedenis 5G in Nederland

Wat is 5G?

5G staat voor de 5e generatie mobiele netwerken. En is de opvolger van 4G. Kenmerkend voor 5G is de extreem hoge snelheid. Met 5G kunnen we met meer mensen tegelijk nóg sneller en soepeler muziek downloaden, films streamen en cloudgamen via onze mobiele telefoons. Zelfs op drukke plekken, zoals in stadions of op festivals. Een van de grootste verbeteringen is de lage latency, oftewel: minder vertraging van het netwerk. 5G wordt ook belangrijk voor veiligheid, zorg, landbouw en alle andere sectoren waar een snelle reactietijd van machines van levensgroot belang is.

Veiling voor frequenties 5G

De frequentieveiling voor de 3,5 GHz band heeft jaren op zich laten wachten. Deze frequentieband, belangrijk voor écht snel 5G, was in gebruik bij de semi-overheid (Inmarsat). Hier is een andere oplossing voor gevonden. Uiteindelijk is op 25 juni 2024 de veiling gestart en op 1 juli afgerond.  KPN, Odido en VodafoneZiggo hebben alle drie frequentieruimte verworven bij de 5G-veiling. De vergunningen zijn geldig tot 31 december 2040. Er geldt een verplichte ingebruikname voor de afgegeven vergunningen: binnen 2 tot 5 jaar moeten de mobiele operators 'een bepaalde geografische dekking' hebben gerealiseerd. De RDI houdt hier toezicht op. Het frequentiebereik verschilt per provider, KPN heeft 3650-3750MHz, Odido 3550-3650MHz en VodafoneZiggo 3450-3550MHz.

De 5G-veiling heeft de Nederlandse staat zo'n 175 miljoen euro opgeleverd. Op de website van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) kun je lezen wat KPN, Odido en VodafoneZiggo voor de vergunningen betaald hebben. 

Hoe ver zijn de 5G-netwerken van Odido, KPN en Vodafone?

Odido heeft haar netwerk de afgelopen jaren verbouwd. Bij die verbouwing wordt het netwerk direct geschikt voor 5G. Hierdoor kan Odido als eerste landelijk 5G aanbieden. De provider stelt 5G op 28 juli 2020 beschikbaar voor klanten met een Unlimited en Unlimited Plus abonnement en een geschikt toestel. In februari 2020 introduceerde Odido al een 5G ready abonnement. Vanaf 27 oktober 2020 biedt de provider landelijke dekking met haar 5G-netwerk. Dit betekent dat 90% van de inwoners van Nederland woont in het 5G-dekkingsgebied van Odido. En vanaf 4 april 2022 hebben alle abonnementen automatisch (gratis) toegang tot 5G. Je hebt wel een geschikte telefoon nodig. Odido dochters Ben en Simpel bieden per juni 2024 5G aan voor al hun klanten. 

Het mobiele netwerk van Odido is in de meest recente Ookla Speedtest® uitgeroepen tot het snelste mobiele netwerk van Nederland.  De test is uitgevoerd in het eerste halfjaar van 2024.

5G van KPN is sinds 28 juli 2020 beschikbaar in de Randstad en Eindhoven. Vanaf 2022 biedt de provider landelijke 5G dekking.

• Uit onderzoek van Ookla Speedtest blijkt dat KPN over de tweede helft van 2022 het beste en snelste 5G netwerk van Nederland heeft.
• Ook uit onderzoek van Opensignal (september 2022) blijkt dat KPN het snelste 5G netwerk heeft. Het bedrijf heeft zelfs de hoogste score wereldwijd.
• En dit herhaalt zich in een onderzoek van umlaut, snelste netwerk en hoogste score ooit.

KPN gebruikte lange tijd een 5G-4G combinatie. Na de veiling van de 3.5 GHz frequentie wordt 5G stand alone aangezet. Dit biedt vele mogelijkheden, bij testen werden snelheden tot 1 Gbps en een latency van slechts 14 milliseconden gehaald. KPN dochter Simyo biedt haar klanten vanaf 1 november 2024 gratis 5G toegang.

Vodafone start op 28 april 2020 met het aanbieden van toegang tot 5G. Eigenlijk 5G 'light', want het is een aanpassing op het 4G netwerk waardoor hogere snelheden gehaald kunnen worden. De snelheid zal ongeveer 10% hoger liggen. In september 2020 wordt aangegeven dat 80% van de Nederlanders 5G kunnen gebruiken. Op de dekkingskaart is te zien dat het netwerk nog niet helemaal dekkend is. Hollandsnieuwe biedt sinds 1 oktober 2024 al haar klanten 5G toegang aan.

Wat kost 5G?

In het najaar van 2020 verkochten alleen KPN, Odido en Vodafone 5G-abonnementen. Bij Youfone werd 5G per 8 februari 2023 beschikbaar. Daarmee was Youfone de eerste budgetprovider met 5G. Youfone maakt gebruik van het KPN-netwerk. Ben biedt 5G ondersteuning sinds 28 augustus 2023. In eerste instantie voor € 1 extra per maand, nu standaard inbegrepen. Sinds 5 juni 2024 kun je als Simpel klant eveneens  gebruikmaken van het 5G-netwerk van Odido. Hollandsnieuwe (onderdeel van Vodafone) biedt al haar klanten vanaf 1 oktober 2024 automatisch (en gratis) toegang tot 5G. KPN dochter Simyo biedt haar klanten vanaf 1 november 2024 gratis 5G toegang.

Wij hebben speciale pagina's gemaakt in onze vergelijkers, voor sim only abonnementen en abonnementen met geschikte telefoons. Daar kun je zelf invullen wat je verbruik is, en kijken welk toestel je wilt gaan gebruiken. In de sim only vergelijking kun je zelf het filter 5G aan/uitzetten, zodat je kunt zien wat de verschillen zijn. Per 1 november 2024 bieden alleen 50+Mobiel en Delta niet standaard 5G aan. Delta doet dit alleen bij haar Unlimited abonnement. 50+Mobiel heeft nog geen 5G.

We laten hier alvast per provider de goedkoopste 5G abonnementen zien, met een soortgelijke databundel en een jaarcontract. Deze zijn online af te sluiten. Simpel en Hollandsnieuwe bieden de nu de goedkoopste deals. Bij KPN ben je het duurst uit. De maximale snelheid bij Budget is het laagst.

sim only 5G abonnement
Per maand	€ 10	€ 11	€ 9,50	€ 21	€ 16	€ 9,50	€ 18,50	€ 10
Abonnement	200 min/10GB	200 min/10GB	10000 min/sms/MB	150 min/12GB	120 min/10GB	Onbep/10GB	150 min/10GB	200 min/12GB
Max snelheid	200 Mbps	100 Mbps	350 Mbps	300 Mbps	300 Mbps	150 Mbps	100 Mbps	200 Mbps

Peildatum: 02-10-2024

Hoe snel is 5G?

5G op de 3,5 GHz-band maakt razendsnel internet mogelijk. Odido heeft dit in juli 2024 na de 5G-veiling als eerste in gebruikgenomen en KPN volgde kort daarna. Vodafone gaat de de 3,5GHz-band activeren zodra de benodigde vergunning is ontvangen. Odido biedt nu al abonnementen met snelheden tot 1000 Mbps. De maximale snelheid die je bij KPN kunt halen is 600 Mbps. Vodafone geeft aan dat de maximale 5G-snelheid 1 Gbps is. Dit is (nog) niet gekoppeld aan abonnementen (peildatum 02-10-2024).

De volgende factoren zijn van invloed op je internetsnelheid:

• Het type mobiele apparaat dat je gebruikt
• De drukte op het internet of de internetpagina
• Het aantal gebruikers dat tegelijk gebruik maakt van het mobiele netwerk
• De afstand tussen je mobiele apparaat en de zendmast
• Obstakels tussen je mobiele apparaat en de zendmast. Zoals muren en gebouwen
• Weersomstandigheden, zoals onweer
• Als je in een snel bewegend voertuig zit
• Het abonnement dat je bij hebt afgesloten

Wat heb je nodig voor 5G?

Om gebruik te maken van 5G heb je 3 dingen nodig.

1. Een 5G-abonnement
2. Een 5G-toestel. Het aantal 5G-telefoons groeit langzaam maar zeker. 
3. 5G-netwerk

Begin 2019 lanceerde LG op consumentenbeurs CES de eerste 5G-telefoon. In Nederland zijn in maart 2020 officieel de eerste 5G toestellen uitgebracht: de Samsung Galaxy S20, S20 Ultra en S20+. Begin maart volgde de Oppo Find X2 Pro. Eerder uitgebrachte telefoons verschijnen in een 5G variant, bijvoorbeeld de Samsung Galaxy S10 5G.  Inmiddels bieden de meeste nieuwe toestellen 5G ondersteuning, bijvoorbeeld de Apple iPhone 16 (en de Pro en  Pro Max) en de iPhone 14. De goedkoopte smartphone met 5G is de Motorola Moto G34 5G‎ (oktober 2024). Je kunt in de toestelvergelijker aangeven dat je een 5G telefoon wilt. Deze toestellen kun je ook op 4G (en 3G en 2G gebruiken), dus ben je op alles voorbereid.

Hoe zit het met de dekking van 5G? 

Vul je postcode in en je kunt zien hoe het zit met de dekking van 5G op jouw locatie. 
Dekkingskaart 5G-netwerk KPN
Dekkingskaart 5G-netwerk Odido
Dekkingskaart 5G-netwerk Vodafone

Hoe werkt 5G?

Draadloze mobiele communicatie maakt gebruik van frequenties. Via zendmasten en antennes worden signalen op die frequenties doorgegeven. Dat deden de vorige generaties mobiele technologie ook al, maar 5G is een nieuwe technologie die hogere datasnelheden haalt. In vergelijking met 4G zorgt 5G voor een snellere dataoverdracht, een kortere reactietijd en meer betrouwbare verbindingen.

De Europese Unie heeft 3 voorkeursfrequenties voor 5G aangewezen: 700 megahertz (MHz), 3,5 gigahertz (GHz) en 26 GHz. Deze frequentiebanden hebben elk een verschillende functie.  Op de website van het Kennisplatform Elektromagnetische Velden staat meer informatie over welke frequenties 5G gaat gebruiken. 

Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom) 'verdeelt' deze frequentiebanden onder telefonie- en internetaanbieders via een veiling. De eerste band, 700 MHz, is geveild in de Multibandveiling die in juli 2020 plaatsvond. Vervolgens plaatsen netwerkbeheerders nieuwe zendmasten of worden 5G antennes aan bestaande masten toegevoegd. 

De toepassingen die met 5G mogelijk zijn, werken in principe in de genoemde 3 frequentiebanden. Toch verschillen de banden wel van elkaar, bijvoorbeeld in datasnelheid en dekking. Zo is de 700 MHz band het meest geschikt om landelijke dekking mee te realiseren. De 3,5 GHz band is het meest geschikt voor de combinatie van een hoge datasnelheid met een goede dekking. Een nadeel van deze frequentieband is dat het lastiger is om dekking in gebouwen te realiseren. De band die het meest geschikt is voor zeer hoge datasnelheden, is de 26 GHz-band. Wil je meer weten over de verschillen? Zie het dossier van Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom) over de frequentiebanden voor 5G.

5G Veiligheid en gezondheid

De overheid heeft geen voorkeur voor de ene of de andere technologie. Wél wil het ministerie 5G graag in goede banen leiden. Daarom heeft de overheid regels voor stralingslimieten, de plaatsing van antennes, de veilig van frequenties en de minimale datasnelheid. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

• Antennes en zendmasten 5G gaat gebruik maken van nieuwe en bestaande zendmasten. Naar verwachting komen er ook kleine antennes bij. 5G gebruikt een nieuwe manier van zenden, er wordt een zogenaamde twee dimensionale antenne ingezet, die gebruikers 'horizontaal en verticaal' kan volgen. Omdat de allerhoogste benodigde frequenties een klein bereik hebben zijn er veel antennes nodig die een relatief sterke radiogolf uitstralen. Hierdoor ontstaan discussies over de mogelijke invloed op de gezondheid van dit netwerk.
  Alle 5G-antennes moeten voldoen aan de internationale blootstellingslimieten voor elektromagnetische straling. Ook kleine 5G-antennes die dichtbij staan, moeten voldoen aan de veiligheidseisen.
  In het Antenneregister is te zien welke bestaande zendmasten 5G gebruiken en waar ze staan. Dit geldt ook voor nieuwe antennes voor 5G.
• 5G en gezondheid In het kennisbericht '5G en mobiele communicatie' van het kennisplatform EMV kun je antwoorden vinden op vragen als: Neemt de elektromagnetische straling door 5G toe? en Wat betekent 5G voor de gezondheid? De straling van 5G-proefopstellingen in Nederland zit begin 2020 onder de Europese limieten. Dat blijkt uit een eerste serie metingen door toezichthouder Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom)*. Op basis van deze gegevens is er geen reden tot zorg. In het rapport staat wel dat het belangrijk is de vinger aan de pols te houden. Tegenstanders van 5G spanden een rechtszaak aan tegen de Nederlandse Staat, om de uitrol van 5G tegen te gaan. De rechtbank heeft op 25 mei 2020 bepaald dat de overheid voldoet aan de Europese telecomwetgeving en de veiligheid voldoende in acht neemt.
  De Gezondheidsraad geeft 2 september 2020 advies aan de Tweede Kamer. De raad ziet geen redenen om de uitrol van de 5G-netwerken te stoppen. Wel wordt aangeven dat meer onderzoek nodig is. Zo zijn de huidige niveaus veilig, maar is niet niet bekend welk niveau de gezondheid wel kan schaden. En omdat 5G nog niet (helemaal) operationeel is, is nog niet bekend wat het uiteindelijke stralingsniveau zal zijn. Dus ook als 5G volledig uitgerold is blijft onderzoek wenselijk en noodzakelijk. Er is amper onderzoek gedaan naar de risoco's van de 26 GHz band, daarom adviseert de Gezondheidsraad deze voorlopig niet beschikbaar te stellen.
• 5G en veiligheid Het kabinet heeft in 2019 maatregelen aangekondigd om telecommunicatienetwerken te beschermen tegen dreigingen als spionage en sabotage. Binnen de EU zijn hier afspraken over gemaakt. Zo mogen kritieke onderdelen van telecomnetwerken alleen afkomstig zijn van vertrouwde leveranciers.